خود مراقبتی چیست؟
خودمراقبتی، عملی است که در آن، هر فردی از دانش، مهارت و توان خود به عنوان یک منبع استفاده می کند تا به طور مستقل «مستقل:تصمیم گیری درباره خود و با اتکا به خود» ، از سلامت خود مراقبت کند.
خودمراقبتی یعنی مراقبت از خود؛ یعنی اینکه ما برای حفظ سلامت و شادابی خودمان، کارهای روزمره کوچکی انجام دهیم تا زندگی بهتر و سالم تری داشته باشیم.
تصمیم گیری مستقل می تواند شامل مشورت و کسب کمک تخصصی یا غیرتخصصی از دیگران (چه متخصص، چه غیرمتخصص) نیز باشد.
به هر حال، خودمراقبتی رفتاری است داوطلبانه، فعالیتی است آموخته شده، حق و مسوولیتی است همگانی برای حفظ سلامت خود، خانواده و نزدیکان.
یافته های پژوهشی نشان داده است که خودمراقبتی در بیماری های مزمن می تواند تا اندازه زیادی استفاده از منابع نظام ارایه خدمات سلامت را کاهش دهد، به طوری که نتیجه آن، ۴۰ درصد کاهش در مراجعه به پزشکان عمومی، ۱۷ درصد کاهش در مراجعه به پزشکان متخصص، ۵۰ درصد کاهش در مراجعه به مراکز اورژانس، ۵۰ درصد کاهش در بستری بیمارستانی و ۵۰ درصد کاهش در روزهای غیبت از کار است.
خود مراقبتی را از کجا باید آغاز کرد؟
برای طراحی برنامه خودمراقبتی فردی، باید ابتدا وضعیت سلامت خود را ارزیابی کنیم؛ این کار می تواند به صورت خودارزیابی یا ارزیابی از سوی تیم سلامت انجام شود؛ برای این کار باید با پزشک خود مشورت کنیم و با راهنمایی و حمایت او، رفتارهای نیازمند تغییرمان را مشخص سازیم.
انواع خودمراقبتی:
خود مراقبتی فیزیکی
üمصرف منظم وعده های غذایی و انتخاب غذای سالم: صبحانه، ناهار، شام و میان وعده های سالم
üانجام ورزش روزانه: پیاده روی، دویدن، شنا، ورزش های رزمی و تحرک و فعالیت بدنی
üانجام معاینه های پزشکی ادواری و منظم پیشگیرانه
üدریافت خدمات و مراقبت های پزشکی موردنیاز
üاستراحت کافی هنگام بیماری
üانجام فعالیت های فیزیکی منظم، داشتن خواب و استراحت کافی، پوشش مناسب بر اساس فصول سال، رفتن به تعطیلات
üدوری از دستگاه ها، لوازم و رفتارهای پرخطر
خودمراقبتی روانشناختی
üاختصاص وقت و زمان روزانه برای تفکر و تأمل
üمراجعه به روانپزشک یا روانشناس در صورت بروز مشکل یا ناراحتی روانی
üانجام اقدام های موردنیاز برای کاهش تنش و استرس خود
üتوجه به تجارب، آروزها، افکار و احساسات خود
خودمراقبتی عاطفی
üمعاشرت و مراوده با دیگران
üبرقراری ارتباط با افردی که در زندگی مهم هستند
üتعامل مهربانانه با خود و دیگران
üافتخار به خود
üمطالعه مجدد کتاب هایی که دوستشان داریم
üگریه کردن وقتی که لازم است
üجستجوی چیزهایی برای خندیدن
üبیان خشم خود به روشی سازنده
üاختصاص وقت برای بازی با فرزندان
خودمراقبتی روحی – معنوی
üاختصاص زمان روزانه برای عبادت و نیایش
üانجام کارهای خیر
üکمک به نیازمندان
üشکرگزاری نعمت های الهی
üارزشمند دانستن خوش بینی و امید
خود مراقبتی شغلی
üخوردن ناهار در محل کار به صورت روزانه با همکاران
üگفتگوی دوستانه روزانه با همکاران
üاختصاص وقت کافی برای انجام کامل وظایف محوله
üچینش محل کار به صورت مطبوع و زیبا
üمتعادل کردن حجم کار برای کاهش فشارکاری
üانجام نظارت و مشورت منظم
üشناسایی و استفاده از روش های ارتقای شغلی و حرفه ای
üتعیین اندازه و مرز خود با مشتریان و همکاران
üمذاکره منطقی برای رفع نیازهای کاری