تغییرات وسیع در دهه های گذشته خصوصاً تجارت دام ، گوشت و دیگر فرآورده ها با منشاء حیوانی ، توسعه کشاورزی و از طرفی ارتباط نزدیک انسان با دام و مصرف شیر غیر پاستورزیزه و دیگر فرآورده های لبنی ، افزوده سازی تولیدات حیوانی توام با افزایش تجارت حیوانات و فرآورده های آنها ، تعداد زیاد سگ های ولگرد ، کشتار غیر قانونی و دفع نامناسب و غیر بهداشتی ضایعات حیوانی ، ورود غیر مجاز دام از کشور های پاکستان و افغانستان به کشور، نبود جایگاه دامی ، کشتارگاه ها ، بهداشتی استاندارد در سطح و عدم تکاپوی اعتبار لازم بعنوان برخی از مشکلات در کنترل بیماری های مشترک بین انسان و دام مطرح می باشند که در صورت نادیده گرفتن آن اثرات بهداشتی واقتصادی زیادی وارد خواهد شد مهمترین بیماریهای مشترک بین انسان و دام در استان تب خونریزی دهنده کریمه – کنگو (CCHF) / هاری / سالک / تب مالت / و حیوان گزیدگی می باشند.
13 تیر ماه به عنوان روز ملی مبارزه با بیماری های قابل انتقال بین انسان و حیوان از سال 1383 با تصویب شورای محترم فرهنگ عمومی کشور تعیین و در تقویم ثبت گردیده است و 14 لغایت 22 تیر ماه سال 1394 بعنوان هفته اطلاع رسانی بیماری های زئونوزدر نظر گرفته شده است هدف از آن آگاه سازی آحاد جامعه و گروه های شغلی در معرض ابتلا به این بیماری ها می باشد و برگزاری هر چه بهتر آن می تواند نقش مهمی در زمینه کنترل بیماری های زئونوز داشته باشد .
شایان ذکر است تقویت و گسترش هماهنگی بین بخشی ، آموزش وسیع جامعه ، تامین غرامت دام آلوده به دامداران ، واکسیناسیون حیوانات وحشی و اهلی ، بهسازی محیط ، تقویت پست های قرنطینه دامی ، تقویت کمیته نابودی سگ ها و گربه های ولگرد ، ایجاد و راه اندازی جایگاه دامی استاندارد هم اولویت هایی است که جهت کنترل بموقع بیماری های مذکور بایستی مورد توجه قرار گیرد .
زئونوزهای خطرناک را بیشتر و بهتر بشناسیم.
زئونوزها ، از جمله بیماری هایی هستند که به طور طبیعی بین حیوانات مهره دار و انسان قابل انتقال است بنابراین جدی گرفتن آنها با دانستن راه های انتقال و پیشگیری از آن ضروری است .
عامل بیماری زئونوز متنوع و از گروه باکتری ، ویروس ها ، قارچ ها و انگل ها هستند که تب مالت ، لیتوسپیروز ، سالک ، هاری ، سیاه زخم ، فاسیولوز ، تب خونریزی دهنده کریمه کنگو از جمله مهمترین بیماری های زئونوز به شمار می روند که در کشور ما نیز مشاهده می شوند .
از طرفی دیگر خطر ورود بیماری های زئونوز دیگر شامل جنون گاوی ، تب دره ریفت ، آنفولانزای پرندگان و .... را نباید نادیده گرفت.
بر اساس گزارش سازمان بهداشت جهانی ، از بین 1709 عامل بیماری زا ، 832عامل از حیوانات به انسان منتفل می شود و از میان 156 بیماری نوپدید شناخته شده در انسان ، 114 مورد زئونوز هستند .
راه های انتقال بیماری زئونوز بسیار متنوع است ، استفاده از منابع غذایی آلوده ، تماس بین انسان و حیوانات به عنوان منبع غذایی و تماس با حیوانات دست آموز و وحشی از راه های انتقال زئونوز است .
بیماری های زئونوزی مانند تب خونریزی دهنده کریمه کنگو ، تب دانگ ، لیشمانیوز جلدی و احشایی و تعدادی از بیماری های مهم توسط بندپایان و سایر ناقلان به انسان منتقل می شوند .
ناقلان موجودات زنده کوچکی مانند پشه ها ، ساسها ، کنه ها و حلزون های آب شیرین هستند که می توانند یک بیماری را از فردی به فردی دیگر و از جایی به جای دیگر منتقل کنند .
افزایش آگاهی عمومی افراد در رابطه با انواع بیماریها از جمله زئونوزها ضروری می باشد و آگاهی عموم مردم از خطرات این عفونت ها و بیماری ها و نحوه مراقبت از آنها از طریق رسانه های عمومی و برنامه های آموزشی بسیار حائز اهمیت است .
فراهم آوردن فرآورده های غذایی سالم و بی خطر و آگاهی مصرف کنندگان از ویژگی های محصولات دامی سالم و نحوه تماس با دام نقش مهمی در کنترل و پیشگیری از این بیماری ها دارد .
با توجه به لزوم تعامل و هماهنگی بین گروه های بهداشتی ، پزشکی ، شهرداری و دامپزشکی افزایش آگاهی عموم در رابطه با بیماری های زئونوز و انتقال آگاهی ها و آموخته ها به خانواده می تواند در کنترل این بیماریها نقش مهمی ایفا کند